Dawny Gdańsk

Żuławy, Kaszuby, Kociewie i inne miejsca bliższe lub dalsze - Zbiory archeologiczne

dago - Pon Gru 20, 2004 3:01 pm
Temat postu: Zbiory archeologiczne
Dotarła do mnie kiedyś informacja (źródła nie pomnę ), że w 1945 roku do wsi Przyjaźń zostały wywiezione zbiory archeologiczne z Gdańska. Po wkroczeniu Rosjan, żołnierze opróżnili skrzynie z bezwartościowych dla nich skorup, kamieni i żelastwa i użyli ich do pakowania bardziej "wartościowych" dóbr. Czy ktoś zna dalsze losy zbiorów, czy były podejmowane jakieś próby wyjaśnienia co się z nimi stało? Może są tam porozrzucane w pobliżu miejsca przechowywania? Jest tam pałac, obecnie w rękach prywatnych, przypuszczam, że tam były te zbiory przechowywane.
Pozdrawiam

pumeks - Pon Gru 20, 2004 3:58 pm
Temat postu: Re: Zbiory archeologiczne
dago napisał/a:
Dotarła do mnie kiedyś informacja (źródła nie pomnę)

Mogłes to czytac w tym tekście albo i w jakimś innym miejscu. Sprawa jest dość dobrze rozpoznana, z tym że część informacji pozostaje w obiegu wewnętrznym zainteresowanych badaczy. :% Faktycznie te zbiory - część - znajdowały się w Przyjaźni i człowiek, który miał za zadanie je zabezpieczyć, dotarł tam zbyt późno. Według jego notatki słuzbowej (korzystam z tekstu opublikowanego w 1995 r., ale postaram się jutro dotrzeć do artykułu publikowanego prawie "na gorąco" w 1948 r.) zabytki zabezpieczone przez Niemców w majątku Przyjaźń jak zdołałem się zorientować, stanowiły "cymelia" zbiorów gdańskich. Słynne brązy, słynne urny twarzowe i zabytki pochodzenia skandynawskiego zostały tam zniesione na początku 1944 roku w około 12 skrzyniach wg opowiadań służby folwarcznej. Oddziały Armii Czerwonej po zajęciu majątku potrzebowały skrzynie na opał oraz do pakowania ruchomości o wartości waloryzującej się gotówkowo. Wyrzucono wtenczas wszystko na ziemię w jednej z sal pałacu, skąd po przyjściu następnych oddziałów na podwórze. Część dostała się do śmietnika część do gnojownika. Część zabytków, głównie fragmenty urn twarzowych które były potłuczone i nikt ich nie wziął, zostały przez tego pana zabezpieczone: Całość zapakowana została przeze mnie w trzy skrzynie i złożona w składnicy muzealnej woj. gdańskiego w Oliwie.
Po powstaniu w Gdańsku muzeum archeologicznego podejmowane były w Przyjaźni próby poszukiwań jakichś ewentualnie poniewierających się jeszcze zabytków, zarówno w majątku jak i na okolicznych polach. Nie przyniosło to jednak zbyt wielu sukcesów. Natomiast w latach pięćdziesiątych i sześćdziesiątych do muzeum archeologicznego trafiały rózne osoby posiadające zabytki (głownie z brązu) które, jak się dawało rozpoznać, pochodziły z byłej kolekcji archeologicznej Westpreussisches Provinzialmuseum. Z tego, co wiem, co najmniej jedna osoba posiadała większy zbiór takich zabytków, a po jej śmierci trafił on do jednego z muzeów w województwie podkarpackim. Wszystko wskazuje więc na to, że po odejściu krasnoj armii, a przed przybyciem tego pana, o którym wspominałem, do Przyjaźni dotarli ludzie, którzy na własną rękę "zabezpieczyli" to, co jeszcze dawało się zabezpieczyć.

dago - Wto Gru 21, 2004 8:39 am

Pumeks, wielkie dzięki za informacje. Gdybyś zechciał dotrzeć do artykułu o którym piszesz i mógłbyś mi go w jakiś sposób przekazać, moja wdzięczność nie miałaby granic :mrgreen: Wiadomość o tych zabytkach mam jeszcze z przed ery pobytu na forum i stronach o Gdańsku (wpadłem na to gdzieś 10 lat temu). Teraz mam trochę kontaktów w Przyjaźni i doszedłem do wniosku, że mógłbym popytać, poszukać, dowiedzieć się czegoś. To przecież prawdziwy skarb :mrgreen: Zresztą nie muszę nic znaleźć, wszak rzecz polega na samym szukaniu.
Pozdrawiam

PS
Pumeks, gwoli ścisłości, nie należę do ludzi rozkopujących stanowiska archeologiczne czy groby wojenne.

pumeks - Wto Gru 21, 2004 3:45 pm

Nie dotarłem na razie do wspomnianego artykułu (Jerzy Antoniewicz, Losy gdańskich zbiorów prehistorycznych, "Jantar" R. 6: 1948 z. 2, s. 176-181.) ale mam kilka innych informacji. Cytowana przez mnie wczoraj notatka Jerzego Antoniewicza (niestety, bez daty) ma jeszcze wcześniejszy akapit:
Z funduszów wojewódzkich zająłem się zniesieniem zabytków prehistorycznych z b. gdańskiego muzeum prehistorycznego zabezpieczonych przez Niemców w maj. państwowym Przyjaźń w pow. kartuskim. Zbiory te leżały dotychczas bez faktycznej opieki fachowej na strychu. Zostały one tam złożone dzięki obywatelskiemu stanowisku karbowego majątku Ob. Franciszka Langowskiego który dosłownie wyciągał je z gnojownika i śmietnika chroniąc je przed ostatecznym zniszczeniem. Nie wszyscy jednak tak postępowali. W/g oświadczenia tegoż Langowskiego szwagier b. administratora majątku Przyjaźń ob. Wacława Komatowskiego wywiózł część zbiorów do Krakowa, aby je spieniężyć. Interweniowałem w tej sprawie u Konserwatora Wojewódzkiego który oddał sprawę Organom Bezpieczeństwa.

Poza tym znalazłem jeszcze odręczny list, niestety podpisu nie mogę rozszyfrować ale list posiada pieczątkę "Muzeum Kaszubskie w Kartuzach" i brzmi:
Kartuzy, d. 11.list. 1955 r.
Do Muzeum Pom. w Gdańsku
Dla p. Łuki
Przekazuję wiadomości od p. Drywy Tadeusza z Kartuz w sprawie eksponatów znalezionych w Przyjaźni pow. Kartuski a dostarczonych p. Łuce. Otóż eksponaty te znajdowały się w rowie przylegającym do pól P.G.R. koło mostu na drodze, która prowadzi z Lnisk do Przyjaźni. (Plan sytuacyjny załączam) Wydobył je p. Drywa osobiście w czasie oczyszczania rowów. P. Drywa przypuszcza, że one dostały się tam ze śmieciami. Wydobył je w miesiącu kwietniu r.b.
Należność można przesłać pocztą na adres p. Drywy, Kartuzy (...)
(podpis nieczytelny)


O tej sprawie ukazała się w "Dzienniku Bałtyckim" z 8.I.1956 r. następująca notatka:
Cenne odkrycie zabytków archeologicznych. Wiosną ub. r. Tadeusz Drywa z kartuz natrafił w czasie prac ziemnych, prowadzonych na drodze wiodącej z Przyjaźni do Lniska w pow. kartuskim, na kilkadziesiąt zabytków brązowych oraz fragmenty ceramiki. Po przekazaniu w listopadzie ub. r. wspomnianych zabytków Muzeum Pomorskiemu w Gdańsku okazało się, że mamy tu do czynienia z odkryciem części przedwojennych zbiorów archeologicznych w Gdańsku, które Niemcy wywieźli pod koniec wojny.
W skład odkrytych przedmiotów wchodzą cenne zabytki brązowe jak bransolety, naramienniki, nagolenniki, naszyjniki, klamry do pasów, róg do picia - zachowane w całości, lub we fragmentach, pochodzące z różnych miejscowości Pomorza, określone jako pochodzące z epoki brązu (1700-700 przed n.e.), z wczesnej epoki żelaza (700-400 przed n.e.) oraz z okresu późnolateńskiego i okresu rzymskiego (I w. przed n.e. i I-IV w. n.e.) Wsród zabytków wyróżniają się bogato ornamentowany róg brązowy do picia oraz klamra brązowa do pasa (por. rys.)
Znalazcy cennych przedmiotów, T. Drywie, należą się słowa uznania za zabezpieczenie i przekazanie zabytków Muzeum Pomorskiemu w Gdańsku.

dago - Czw Gru 23, 2004 10:31 am

Jeszcze raz wielkie dzięki :love:
Bez podtekstów :mrgreen:
Pozdrawiam

tgrabarczyk - Sob Sty 01, 2005 7:21 pm
Temat postu: zbiory archeologiczne
Na swoją inaugurację w tym portalu przesyłam zdjęcie (pocztówka z 1916 r.) cmentarzyska w Odrach w pow. chojnickim, które jest przecież bardzo związane ze starym Gdańskiem. Tam bowiem wczesną jesienią 1874 r. dr Abraham Lissauer z Gdańska wraz z gdańskim malarze Wilhelmem Stryowskim rozpoczęli badania archeologiczne, które trwają do dziś.
Serdecznie pozdrawiam
Tgrabarczyk

Grün - Sob Sty 01, 2005 7:22 pm

Witaj :) ale gdzie ta pocztówka?
tgrabarczyk - Sob Sty 15, 2005 6:15 pm

Mam nadzieję, że widok cmentarzyska w Odrach już dotarł. Kiepski ze mnie komputerowiec.. Pozdrawiam T. Grabarczyk

Powered by phpBB modified by Przemo © 2003 phpBB Group