Dawny Gdańsk Strona Główna Dawny Gdańsk


FAQFAQ  SzukajSzukaj  UżytkownicyUżytkownicy  GrupyGrupy  StatystykiStatystyki
RejestracjaRejestracja  ZalogujZaloguj  DownloadDownload

Poprzedni temat :: Następny temat
Maidloch
Autor Wiadomość
MłodyBocieK

Dołączył: 07 Sie 2018
Posty: 250
Wysłany: Nie Lis 04, 2018 9:37 pm   

pumeks napisał/a:
nasz forumowicz


C'est la vie... się rozeszło towarzystwo.
 
Krzysztof 


Dołączył: 14 Lip 2006
Posty: 2671
Wysłany: Pią Sty 11, 2019 10:25 am   

Cytat:
W zeszłym tygodniu byłem na odczycie Andrzeja Januszajtisa, na nieco inny temat, jednak mimochodem Prelegent wspomniał nazwę Maidloch: według niego, pierwotnie oznaczała ona jakieś zakole, zawirowanie Motławy, które po usypaniu fortyfikacji bastionowych i skierowaniu wód rzeki nowym korytem przez Kamienną Śluzę, zniknęło, zaś jego nazwę przeniesiono na nowopowstały bastion.

Ciekawe informacje na ten temat znalazłem na mapie A. Gersdorffa z 1815, gdzie autor przerysował w ramce starszą mapę Gdańska z 1615 ("Dantzigk, Graff Mauritz von Nassauwen"). Z tego plany, z 1615 wynika, że w miejscu późniejszego bastionu (tu naszkicowany jako projektowany) istniała jakaś śluza o nazwie "M.... Loch". Nie potrafię odczytać pierwszego członu, ale na "Maid" to mi nie wygląda. Druga część "Loch" - dziura, otwór jak najbardziej pasuje do śluzy.
Na planie z 1815 bastion jest opisany jako "Bastin Medelloch".
I tu prośba do znających język niemiecki (bo ja tylko ze słownikiem - a tam "Medel" nie znalazłem) może spróbujecie rozszyfrować :LL:

śluza.jpg
Plik ściągnięto 9763 raz(y) 69,66 KB

 
 
MłodyBocieK

Dołączył: 07 Sie 2018
Posty: 250
Wysłany: Sob Sty 12, 2019 10:59 am   

Nie, żebym znał niemiecki, ale... ten Medel się kojarzy z tą Magd (Megde) z 1615 (przynajmniej fonetycznie: bund dojczer medel :hihi: )
 
pumeks 
Mottlauspucker


Dołączył: 22 Paź 2003
Posty: 7722
Wysłany: Sob Sty 12, 2019 7:07 pm   

Też mi się wydaje, że Megd, Magd, Maid a także Mädel to są wszystko określenia, hmmm, "dziewki" (jak u nas od "dziewki" urobiono "dziewczynę", tak w nowszym niemieckim z "Magd" urobiono "Mädchen")
_________________
#MuremZaPolskimMundurem
 
Krzysztof 


Dołączył: 14 Lip 2006
Posty: 2671
Wysłany: Sob Sty 12, 2019 7:45 pm   

Czyli nie dendrologiczne pochodzenie tej nazwy, a jednak seksualne. Taka nazwa wydaje się zupełnie irracjonalna w przypadku bastionu, ale nazwanie tak niewielkiej (i być może ciasnej) śluzy już jest uzasadnione.
 
 
pumeks 
Mottlauspucker


Dołączył: 22 Paź 2003
Posty: 7722
Wysłany: Sob Sty 12, 2019 9:24 pm   

Krzysztof napisał/a:
nazwanie tak niewielkiej (i być może ciasnej) śluzy już jest uzasadnione.

Wróć na poprzednią stronę, do mojego wpisu z 27 listopada 2014. Pan Andrzej Januszajtis mówił na jakimś odczycie, ze ta nazwa pierwotnie oznaczała obiekt hydronimiczny - głębinkę albo wir w zakolu Motławy - a dopiero wtórnie została przeniesiona na śluzę, potem na bastion.
_________________
#MuremZaPolskimMundurem
 
Krzysztof 


Dołączył: 14 Lip 2006
Posty: 2671
Wysłany: Sob Sty 12, 2019 9:38 pm   

pumeks napisał/a:
pierwotnie oznaczała ona jakieś zakole, zawirowanie Motławy, które po usypaniu fortyfikacji bastionowych i skierowaniu wód rzeki nowym korytem
Tu o śluzie z przed 1622 nic nie ma :???:
 
 
pumeks 
Mottlauspucker


Dołączył: 22 Paź 2003
Posty: 7722
Wysłany: Sob Sty 12, 2019 10:21 pm   

No tak, to mój skrót myślowy. Nie pamiętam już, co dokładnie mówił :???: ale nacisk miał być na to, że sama nazwa mogła powstać jeszcze zanim zaczęto zakładać w tej okolicy śluzy.
_________________
#MuremZaPolskimMundurem
 
MłodyBocieK

Dołączył: 07 Sie 2018
Posty: 250
Wysłany: Nie Sty 13, 2019 9:00 am   

pumeks napisał/a:
sama nazwa mogła powstać jeszcze zanim zaczęto zakładać w tej okolicy śluzy.


...i brzmieć: Modra Łacha :hihi:
 
MłodyBocieK

Dołączył: 07 Sie 2018
Posty: 250
Wysłany: Czw Sty 17, 2019 8:11 pm   

Nie byliśmy sami z Megdeloc(h)...
Zdaje mi się, że bez patentowanego germanisty (może w szerszym znaczeniu tego terminu, niż ów potoczny filolog niemiecki) nic więcej nie da się tu wykoncypować nad podane już wyjaśnienia. Wydaje mi się, że wspomniana w linkowanym przeze mnie wcześniej artykule dębina traci punkty... choć artykuł mi się podoba :)

megdeloc_metryka.JPG
Plik ściągnięto 9518 raz(y) 27,36 KB

Megdeloc_1.jpg
fragment mapy z zasobu Królewskich Archiwów Szwecji
Plik ściągnięto 9518 raz(y) 105,96 KB

 
tadter 
Pochodzę stąd


Dołączył: 12 Sty 2006
Posty: 177
Wysłany: Czw Sty 17, 2019 8:27 pm   

"Maid" dawno temu znaczylo, pochodzilo od "meiden" - czyli "omijac'".
Moze wtedy powstala ta nazwa "Maidloch", albo byla tylko uzywana przez mieszkancow i spacerowiczow, zeby ostrzegac przed czyms? Na przyklad przed niebezpiecznymi wirami, czy jakims mulistym dnie? A potem mogla sie oficjalnie przyjac.
"Maid" to tez po angielsku - "Dienstmädchen" - czyli "Magd" = dziewczyna do prac w obejsciu (przewaznie na wsi), sluzaca, pokojowka.
To takie moje rozmyslania...
_________________
Danzig (Gdańsk), it's where my story begins... W Gdańsku się wszystko rozpoczęło...

"Tak, jeśli mam żyć szczęśliwie
to musi to być tylko w Gdańsku"
(czy aby na pewno??)
 
Krzysztof 


Dołączył: 14 Lip 2006
Posty: 2671
Wysłany: Czw Sty 17, 2019 11:05 pm   

MłodyBocieK napisał/a:
fragment mapy z zasobu Królewskich Archiwów Szwecji
To mapa z 1656 r.
Ta krótka odnoga wiślana powyżej Cypla Mątowskiego, jest opisana jako Meideloch i na innych mapach.

Cypel M. 003.jpg
Plik ściągnięto 9491 raz(y) 101,61 KB

Cypel M. 002.jpg
Plik ściągnięto 9510 raz(y) 106,05 KB

 
 
Krzysztof 


Dołączył: 14 Lip 2006
Posty: 2671
Wysłany: Pią Sty 18, 2019 12:22 pm   

Wczoraj wstawiłem ryciny z artykułu J. Makowskiego "MĄTOWSKI CYPEL I JEGO PRZEZ WIEKI KSZTAŁTOWANIE".
Z tego artykułu:
Prawdopodobnie w 1506 r. na prośbę (żądanie) Gdańska przekopano Grosse Campe i skierowano wody Nogatu do koryta Wisły.
Prawdopodobnie w 1554 r. na prośbę (żądanie) Elblążan poniżej, na długości L = 490 m dokonano drugiego przekopu pomiędzy nurtem Wisły i Todte Lache (danym korytem Nogatu).
Cytat:
Wykonanie tego przekopu spowodowało tak silny spływ wód z Wisły do Nogatu, że płynące do Gdańska z ładunkiem barki musiały się bardzo trudzić, by nie ulec wciągnięciu w nurt spływu w kierunku Elbląga. Dlatego miejsce to na ówczesnych planach i mapach żeglarskich nosiło nazwę "Mägdeoch" lub "Meideloch" czyli miejsce niebezpieczne (babska dziura)*, które należy unikać. W krótkim czasie, bo już w 1558 roku napływ wód Wisły do Nogatu zwiększy szerokość przekopu "Mägdegraben" z pierwotnych 15 m do 60 m, a głębokość z 1,25 m do 4,4 m (G. Löschin, 1860), by w końcu zmyć cały ten wydzielony przekopem fragment Wielkiej Kępy (rys. 5 i 6) i rozszerzyć niekorzystnie wejście wód Wisły do Nogatu.

Na dole strony wyjaśnienie tej *
Cytat:
Miejsce to na niektórych planach nosi nazwę "Meideloch" od "meiden" unikać czegoś, omijać coś (Bindemann, 1903). Na innych natomiast "Magdeloch" (G. Zamchl, 1670) od "Magde" dziewica, służebnica, służka - co mogło być związane z udziałem kobiet przy wykonywaniu tych prac.

Nazwę naszej gdańskiej śluzy i tego przekopu łączy ich hydrotechniczna funkcja. Najprawdopodobniej nadali je wodniacy (flisacy) i to oni musieli ją upowszechnić. Nie wydaje mi się, żeby były to nazwy pochlebne. Jedno i drugie miejsce musiało być uciążliwe dla wodniaków.

Cypel M. 004.JPG
Plik ściągnięto 9485 raz(y) 116,82 KB

 
 
Wyświetl posty z ostatnich:   
Odpowiedz do tematu
Nie możesz pisać nowych tematów
Nie możesz odpowiadać w tematach
Nie możesz zmieniać swoich postów
Nie możesz usuwać swoich postów
Nie możesz głosować w ankietach
Nie możesz załączać plików na tym forum
Możesz ściągać załączniki na tym forum
Dodaj temat do Ulubionych
Wersja do druku

Skocz do:  
Dawny Gdańsk Strona Główna

Powered by phpBB modified by Przemo © 2003 phpBB Group
Template subTrail v 0.4 modified by Nasedo. adv Dawny Gdansk